OLAF MOOIJ
De Rotterdamse kunstenaar Olaf Mooij (1958) heeft vooral bekendheid verworven met zijn autosculpturen in de openbare ruimte. Bijna iedereen kent zijn Braincar, een auto waarvan de bovenkap is omgevormd tot grote hersenpan. Overdag rijdt de auto door een wijk, stad of straat, en in de avond droomt de auto van zijn dag door middel van videoprojecties op het matwitte hersenvlak.
foto Ge Hirdes
Al vroeg in de jaren negentig zocht Mooij de straat als podium voor zijn werk. Kenmerkend voor zijn generatie, met kunstenaars als Joep van Lieshout en Jeroen Doorenweerd, was dat ze hun werk veel meer verbonden met de wereld buiten de muren van de tentoonstellingszalen. Dat leidde vaak tot verwarring: was het wel kunst dat ze maakten? Zo werd Mooij in 1999 genomineerd voor de Designprijs Rotterdam met zijn DJ Mobiel, een verbouwde Ford Sierra met professionele geluidsinstallatie, tien speakers en een DJ booth.
foto Goffe Struiksma
Maar voor de goede beschouwer is het altijd duidelijk geweest: het werk van Mooij is stevig geworteld in de beeldhouwtraditie. Aan de basis van de beeldhouwkunst ligt het vermogen van de kunstenaar om in dode materie leven te suggereren. De beroemde Kus van Rodin is in feite een brok steen, maar wij kunnen niets anders zien (en voelen) dan een hartstochtelijke omhelzing. De auto’s van Olaf Mooij zijn niets meer dan carrosserie, maar worden door hem getransformeerd tot persoonlijkheid, tot levende materie.
Door toevoeging van overdreven kappen, haarstukken of uitvergrotingen van onderdelen komen speelse, karikaturale beelden tot stand. De humoristische beelden relativeren de hedendaagse verhouding van de mens tot de machines en apparaten die hem omringen. Het universele fenomeen van de objectliefde wordt op speelse wijze geridiculiseerd, zoals in de Chesterfield Car, net zo uitnodigend als een echte Chesterfield bank (2004, collectie Museum Boijmans van Beuningen).
In zijn recente serie werken, die vrijwel volledig werden gepresenteerd in TENT rotterdam maart 2009, lijkt Mooij te willen terugkeren naar de volstrekte autonomie van de sculptuur. Zijn autobeelden hebben geen gebruiksfunctie meer, maar doen alleen nog herinneren aan het transportmiddel. De werken staan, liggen, hangen en leunen in de tentoonstellingsruimte. Ze zijn zonder sokkel op de grond geplaatst en hebben zonder hun gebruikswaarde een kwetsbare uitstraling. De huid, het oppervlak van de auto staat centraal.
Het vel van wat een stationcar geweest zou kunnen zijn ligt geplooid op de grond. Een Volkswagenvorm ligt wankel op de vloer, zijn oppervlak bedekt met een zwarte steenachtige laag. Het werk presenteert zich als een fossiel overblijfsel van een ver verleden. Een kleine autovorm wordt omspannen door een geelachtig vlies waar het bijna uit lijkt los te breken; de suggestie van een geboorte is gewekt. In het spel tussen vorm en betekenis, tussen volume en oppervlak, tussen symboolfunctie en gebruiksfunctie zoekt Mooij precies het punt waarop ze samenvallen. Einde en begin, before and after: deze dode materie is biomorf, de verbeelding van levende wezens. De recente sculpturen van Mooij hebben een sterk tactiele uitstraling, ze nodigen uit om aan te raken en, ach waarom niet, om van te houden.
Tekst Mariette Dolle
OLAF MOOIJ
The Rotterdam artist Olaf Mooij (1958) has achieved particular fame with his car sculptures on display in public space. Almost everyone knows his Braincar, a car whose top has been transformed into a brainpan. During the day, the car drives through a neighbourhood, city or street, and in the evening it dreams of its day through video projections on the matt white brain surface. Since the early nineties, Mooij has looked to the street as a stage for his work. Typical of his generation, including artists like Joep van Lieshout and Jeroen Doorenweerd, was that they connected their work much more with the world outside the walls of the exhibition halls. That often led to confusion: was this really visual art. In 1999, Mooij was nominated for the Rotterdam Design Prize with his DJ Mobile: a converted Ford Sierra with a professional sound system, ten speakers and a DJ booth. But to the good viewer it was always clear; Mooij his work is firmly rooted in the sculptural tradition. At the basis of sculpture lies the artist his ability to suggest life in dead matter. Rodin his famous The Kiss is actually just a piece of rock, but we cannot see (or feel) anything other than a passionate embrace. Olaf Mooij his cars are nothing more than bodywork, but he has transformed them into personalities, into living matter.
foto uwe weber zeitraster.de
Through the addition of exaggerated hairstyles, hairpieces or the enlargement of parts, caricatural images materialize. The humorous images relativize the contemporary relationship of the human being to machines and the devices that surround him. The universal phenomenon of the love object is playfully ridiculed, as in the Chesterfield Car which looks as inviting as a real Chesterfield couch (2004, collection Museum Boijmans van Beuningen).In his recent series of works, which were almost entirely exhibited in TENT Rotterdam march 2009, Mooij appears to want to return to the absolute autonomy of the sculpture. His car images no longer have a functional use, but serve only as a reminder of the modes of transport. The works stand, lie, hang and lean in the exhibition space. They have been placed on the ground without a pedestal, and without their practical value they look very vulnerable. The skin, the surface of the car, is the focal point. The skin of what once could have been an estate car lies folded on the ground. A Volkswagen form lies unstable on the floor, its surface covered with a black stone-like layer. The work presents itself as a fossil remnant of a distant past. A small car form is spanned by a yellowish membrane from which it appears to be breaking free; the suggestion of a birth is induced. In the play between form and meaning, between volume and surface, between symbolic function and functional use, Mooij seeks the exact point where they converge. End and beginning, before and after: this dead matter is biomorph, the resemblance of living beings. Mooij's recent sculptures have a strong tactile appearance; they invite you to touch them and, oh, why not, to love them.
Text by Mariette Dolle
foto Ge Hirdes
